مستندساز شدن یکی از بخش های جذاب صنعت سینما است و مستندساز کسی است که تلاش می کند یک واقعه را به صورتی جذاب به شکل تصویری به مخاطب منتقل کند و پیام خود را به بهترین شکل به مخاطب برساند.
هرچند موضوع ما در این وب سایت تنها مستندهای حیات وحش است، ولی این مقاله برای هر شاخه ای از مستند کاربرد دارد. پس با ما همراه باشید تا مراحل این کار را برایتان شرح دهیم.
در واقع با اینکه روش مستقیمی برای مستندساز شدن وجود ندارد، ولی فعالیت هایی هست که شما می توانید با انجام آنها خودتان را به مستندساز شدن نزدیک کنید. شاید شما رشته دانشگاهی مرتبط نداشته باشید؛ ولی نگران نباشید. مستندساز شدن شاخه ای از سینما است که وارد شدن به آن بسیار ساده تر از سایر بخش های سینما است. در واقع اگر بخواهید کارگردان و یا تهیه کننده یک فیلم سینمایی باشید، به علت رانت ها و قوانین دست و پا گیر شاید بسیار مشکل باشد. ولی در مستندها این مسیر بسیار ساده تر است.
چطور مستندساز شوم؟
خوب برای شروع لازم است که شما اطلاعات کسب کنید. امروزه با گسترش اینترنت، کسب اطلاعات بسیار ساده شده است. شما لازم است که دانش ساخت مستند را کسب کنید. اینطور فکر نکنید که شما تنها لازم است که یک دوربین داشته باشید و از رویدادی تصویربرداری کنید. نه اصلا اینطور نیست. شما لازم است که اصولی علمی کار را فرا گرفته باشید. بخشی از این اصول عبارتند از:
- زیبایی شناختی تصویر
- اصول تصویربرداری
- جانورشناسی (در مستندهای حیات وحش)
- رفتار شناسی سوژه (در مستندهای حیات وحش)
- اصول تدوین
- صدابرداری
- نحوه تحقیق و پژوهش برای مستند
- نحوه گرفتن مجوزها
- جذب سرمایه گذار و بودجه بندی فیلم
- نحوه فروش و کسب درآمد
- و خیلی موارد دیگر…
چطور یاد بگیرم؟
برای یادگیری، بهتر است ابتدا گشتی در اینترنت بزنید. اطلاعاتی در مورد موضوع مورد نظر کسب کنید. مقالات سایت های مختلف را مطالعه کنید تا یک دانش کلی در مورد موضوع مورد نظر پیدا کنید. اگر زبان انگلیسی شما خوب است می توانید در سایت های انگلیسی هم گشتی بزنید. سایت های انگلیسی ده ها برابر سایت های فارسی مطالب بهتری به شما ارائه خواهند کرد.
پس از آن، کتاب هایی که در مورد موضوع مورد نظر شما نگارش شده اند را پیدا کنید. آنها را خریداری کنید و مطالعه کنید. هیچ چیز بهتر از کتاب نمی تواند به شما آموزش دهد.
اگر می توانید مبلغ کمی سرمایه گذاری کنید، بهتر است در کارگاه هایی که با موضوع مورد نظر شما برگزار می شوند شرکت نمایید. با شرکت در این کارگاه ها شما چند مزیت را با هم دریافت خواهید کرد.
- می توانید هر ابهامی دارید به صورت مستقیم از کارشناس آن حیطه بپرسید.
- با یکی از اساتید این حوزه آشنا می شوید و حتی می توانید شماره تلفن او را برای ارتباطات بعدی دریافت کنید.
- با افراد دیگری آشنا می شوید که آنها نیز مثل شما به حیطه کاری شما علاقه دارند. می توانید با آنها تیم های کاری تشکیل دهید و با هم ساخت مستند را جلو ببرید.
- بودن در چنین فضاهایی انگیزه های لازم را برای ادامه مسیر به شما خواد داد.
- خود را به سایرین معرفی خواهید کرد و این به شناخته شدن شما کمک خواهد کرد.
فیلم ببینید.
تا می توانید مستندهای دیگر را تماشا کنید. تماشای مستندها باعث می شوند شما با انواع روش های ساخت مستند آشنا شوید. سبک ها را بشناسید تا ذهن شما آماده پردازش داستان مستند خود شود. سعی کنید یاد بگیری و انتقاد کنید. از مستندها اشکال بگیرید ولی فراموش نکنید که هر مستند سبک خود را دارد و اگر سبک مستند برای شما جذاب نیست دلیل بر اشتباه بودن آن نیست. شاید این سبک برای افرادی جذاب باشد. پس تا می توانید مستند ببینید و خود را برای نقد کردن آماده کنید. هیچ مستندی بهترین خود نیست.
برنامه ریزی کنید.
مهم ترین کار در این مسیر برای شما برنامه ریزی است. حتما برنامه ریزی داشته باشید. چرا که اگر بدون برنامه پیش بروید، پس از مدتی انگیزه خود را فراموش خواهید کرد. سرگرم روزمرگی و گرفتاری های خود خواهید شد و پس از مدتی دوباره به یاد خواهید آورد که چقدر به این کار علاقه داشتید ولی فرصت نکردید به آن برسید. پس ناامیدی به سراغ شما خواهد آمد. نگذارید بی دلیل ناامید شوید. یک برنامه ساده داشته باشید که هر هفته حداقل یک قدم کوتاه در راستای علاقه خود بردارید. پنج صفحه کتاب بخوانید. یک مستند ببینید. در اینترنت کمی در مورد آن جستجو کنید. یا هر فعالیت دیگری که شما را کمی به هدفتان نزدیک خواهد کرد.
امیدوارم به اهداف خود برسید. اگر تمایل داشتید در زمینه ساخت مستندهای حیات وحش اطلاعات بیشتری کسب نمایید، محصول زیر را مشاهده نمایید.
درباره نویسنده
-
تصویربردار حیات وحش
15 سال تجربه تصویربرداری
مدرس مستندسازی حیات وحش
نویسنده کتاب «فیلمسازی با جیب خالی»
مترجم و مؤلف کتاب «با دوربین خودت به حیات وحش برو...»
سایر مقالات نویسنده
پلان سبز23 اسفند 1401حضور در اولین نمایشگاه سینما
پلان سبز25 بهمن 1401حضور در چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر
مقالات12 آذر 1401چطور فایل های ویدئویی را نام گذاری کنیم؟
رفتار شناسی23 شهریور 1401رفتار شناسی کاکایی سر سیاه کوچک
سلام و درود
من در روستایی بزرگ شدم دور از شهر و نزدیک به مرز عراق متولد ۷۰هستم و در سال ۷۸ علاقه خواصی به مستند داشتم بخاطر تلوزیون کویت در اون سال فیلمهای مستند حیات وحش پخش میکرد و در قالب تلوزیون ماهم پخش میشد همیشه تماشا میکردم سال ۸۰ پدرم یک سیستم کامپیوتر مخصوص تدوین و یک دوربین برام خرید و از ده سالگی برای خودم فیلم میگرفتم و تدوین میکردم الانم ۲۸سالمه بدونه وارد انجمن بشم چند مستند تولید کردم در شبکه مستند پخش شد امسال هم تصمیم دارم وارد انجمن بشم و آموزش ببینم برای برای ساخت فیلم کوتاه حدود ۷فیلم مستند مفید تولید کردم ودر جمله مستند فرزندم نخل یک ساله دارم رو این پروژه کار میکنم بخاطر اتفاق های آخیر متوقف شد انشالله بعداز کرونا بتونم کامل کنم ودر جشنواره امارات پخش بشه دوم من مستند ساز و دنیای هنر بابت معروف شدن یا ثروت شدن نخواستم بابت علاقه ای بهش داشتم دامه میدم
سلام
به خاطر این همه انگیزه به شما تبریک می گویم. و به خودمان به خاطر اینکه از مرزی ترین روستاهای ایران مخاطبین عزیزی مثل شما داریم. امیدواریم که موفق تر از همیشه باشید. متأسفانه اسم خود را کامل اعلام نکرده بودید. اگر تمایل داشتید در شبکه های اجتماعی به ما پیام ارسال کنید تا نشانی پیج شما را داشته باشیم.
با تشکر
متن خیلی غلط املایی دارد. با وجود این همه غلط این حس به من القا شد که جدای از نکات مثبت، نگارش این مقاله بدون وقت گذاشتن و خواندن مجدد بوده است. لطفا اصلاح کنید.
ممنون از دقت نظر جنابعالی. ویرایش شد.
اققای مهندس سلام و خداقوت.حقیقتش ما چندنفر هستیم که علاقه خیلی زیادی به مستند سازی داریم با بعضی از مستندساز های جشنواره هاهم صحبت کردیم و کتاب هم خودم به شخصه مطالعه کردم لکن مخلوطی از ترس و شکست و موفق نشدن و عدم بودجه کافی و لوازم تصویر برداری باعث شده که نتونیم سراغش بریم ترسمون به خاطراینه که نکنه کارخوب درنیاد یا ناامید بشیم و بگیم استعدادش را نداریم یه جورایی گیج شدیم. خواهش میکنم راهنماییمون بفرمایید ممنون.
سلام
خیلی خوشحالیم از مخاطبین علاقه مندی مثل شما. اولین نقطه قوت شما اینست که تیم هستید. یعنی هنوز شروع نکرده دوستانی دارید که همگی به این صنعت علاقه مند هستند. پس بهانه ها را کنار بگذارید.
دوست دارید از ترس عدم موفقیت هیچگاه شروع نکنید یا اینکه شروع کنید و شکست بخورید. بعد از شکست شما درس هایی را فرا خواهید گرفت که با عدم شروع هیچگاه فرا نخواهید گرفت. همه افراد موفق قبل از پیروزی شکست های بزرگی را تجربه کرده اند. آیا می دانید ادیسون چند مرتبه نتوانست لامپ را اختراع کند؟
پس دست به کار شوید و شروع کنید.
ما هم تخفیف خوبی برای ثبت نام در دوره فیلمساز حرفه ای برایتان در نظر می گیریم.
Wax
ممنون از آموزش های مفید و کاربردیتون
خوشحالیم که براتون کاربردی بوده.
سلام من ۲۷ سالمه و به مستند سازی علاقه زیادی دارم ، لیسانس مهندسی نرم افزار دارم و نمیدونم از کجا شروع کنم میشه راهنماییم کنید؟
سلام
خیلی خوشحالیم که علاقه مندانی پر انگیزه داریم.
برای شروع از مقالات سایت استفاده کنید. از محصولات آموزشی سایت استفاده کنید و حتما ما را در جریان پیشرفت خود بگذارید.
سلام من ۱۷سالمه وسال آخرمه رشته انسانی ام توی روستا زندگی می کنم ودور ازهمه چیز….هیچ چیزی دردسترس ندارم که کتاب چیزی بتونم تهیه کنم وهزینه اش هم ندارم..
علاقه زیادی به مستند سازی دارم خیلی دوست دارم توی کلاسی یاهرچیزی غیر حضوری آموزش ببینم .
سلام
خیلی خوشحال هستیم که افرادی مثل شما از روستاها مخاطب سایت ما هستند و امیداریم به اهدافتان برسید.
دوره های رایگان در وب سایت داریم که می توانید شرکت نمایید. همچنین می توانید از امکان مساعده در خرید جهت دریافت اعتبار خرید محصولات غیر رایگان استفاده نمایید.
سلام ما یک گروهی هستیم از بچه های محل و ۴ نفر هستیم که به مستند سازی علاقه زیادی داریم ولی الان به خاطر کرونا گروهمون به هم ریخته و وقتی که مدرسه ها مون تموم شه دوباره جمع میشیم. ما همیشه تو محله خودمون در خونه های قدیمی میریم و فیلم میگرفتیم از اثارش. من خودم تدوین گری رو توی گوشی بلدم و میخوایم در آینده مستند ساز و کاشف حیوانات شویم شویم . برای مستند ساز شدن و کاشف حیوانات شدن به چه رشته ای برویم لطفا کمکمون کنید
سلام
خیلی خوشحالیم که گروه هایی با این موضوعات در میان جوانان ایجاد می شود. قدر این گروه ها را بدانید که در آینده بسیار برایتان مفید خواهد بود.
حقیقت اینست که ساخت مستندهای حیات وحش رشته مستقیمی در هیچ یک از دانشگاه های ایران ندارد. در این راه بیشتر علاقه است که کمک شما خواهد بود. ولی اگر بخواهید رشته ای را در دانشگاه انتخاب کنید که کمی مرتبط باشد می توانید بنا بر علاقه خود یکی از رشته های زیر را انتخاب کنید.
شما برای ساخت فیلم های حیات وحش نیاز به ۲ مهارت اصلی دارید، یکی فیلمسازی و یکی جانورشناسی که طبق علاقه خود می توانید یکی از رشته های بالا را انتخاب کنید. البته مجددا تأکید می کنم که لزومی به گذراندن رشته دانشگاهی ندارید. و می توانید دانش لازم را از طرق دیگر کسب نمایید. مثل خود من رشته دانشگاهی ام هیچ ارتباطی با رشته های بالا ندارد.
ممنون
موفق باشید.
مهندس یک سوال دیگه من تدوین گری بلدم بعد شما گفتید تو یکی از رشته های کارگردانی میتونید درس بخونید من خوبه که به رشته گرایش مستند برم برای مستتد سازی
بله اون رشته هم میتونه شما رو به هدف تون نزدیک کنه.
سلام خسته نباشید من رامین امیری هستم در لرستان تشکر میکنم از آموزش های خوب و حرفه ای شما من یک دوربین سونی hdv.1080iz5خریدم آیا این دوربین به تنهایی می‌تواند کار مستند سازی را انجام دهم آیا باید برای استارت فیلمبرداری از کجا مجوز لازم را بگیرم. ممنون میشم چون میخوام شروع کنم از سال ۷۴دوربین فیلم برداری از ۸۰۰٫ هندیکم. وm300.و ام دی۹۰۰۰کار کردم آشنایی کامل با فیلمبرداری دارم
سلام ممنون از شما
بله. با این دوربین می توانید مستندسازی را شروع کنید. البته لزوما مهارت تصویربرداری برای ساخت مستندهای حیات وحش کافی نیست و لازم است تصویربرداری از حیوانات را جداگانه فرا بگیرید.
در مورد مجوز هم بستگی دارد که منطقه مورد نظر نیاز به مجوز داشته باشد یا خیر.
با ارز سلام و خسته نباشید من اهل مازندران هستم و ۱۴ سال سن دارم و علاقه ی بسیار شدیدی به حیوانات دارم و از کودکی مستند حیات وحش تماشا میکردم و من یک دوربین هندی کم دارم من علاقه ی زیادی به مستند سازی دارم و متاسفانه هیچ یک از دوستام به این حرفه علاقه ندارند خیلی دلم میخواد با این سنه کمم شروع کنم امید خودم زیاده اما اطرافیانم زیاد به من امید وار نیستند و غیر مستقیم نه میگویند میشه بگین میتونم شروع کنم یا نه و اگر اره طبق محل زندگیم بگید چه هدفی مناسب تر برای شروع است و وشرایط لازم چیست و چه چیز هایی را باید فراهم کنم و شرایط مجوز فیلم برداری چیست؟
من فقط در بخش تدوین گری کمی مشکل دارم.
در مورد هدف فیلم برداری باید بگم که من هیچ ترسی از روبرو شدن با حیوانات وحشی نظیر خرس ندارم.
باتشکر از وبلاگ عالی تون
سلام ابوالفضل جان
خیلی خوشحال می شویم وقتی می بینیم که نوجوانانی مثل شما اینقدر با انگیزه هستند و در وب سایت ما پیام های پر از انرژی برایمان می گذارند.
اتفاقا برای شروع، پیشنهاد ما یک دوربین هندی کم است. البته بهتر است دوربین شما زوم بالای ۴۰ برابر داشته باشد تا بتوانید به سادگی تمرین تصویربرداری کنید.
نگران سن کم نباش و به دیگرانی که نا امیدت می کنند توجه نکن. گاندی حرف قشنگی می زند: «اول تو را نادیده می گیرند. بعد تو را مسخره می کنند. بعد با تو می جنگند. و سپس تو پیروز می شوی.»
با کمک پدر و مادر در دوره های عمومی مثل جانور شناسی، پرنده نگری، تصویربرداری و… شرکت کن. از مطالب سایت و شبکه های اجتماعی ما هم استفاده کن.
راستی همیشه در مواجهه با حیوانات باید با احتیاط و دانش برخورد کنی.
حتما موفق می شوی و به آرزویت می رسی.
ببخشید من فیلم های اموزشی زیادی رو دیدم و برای اولین بار میتوانم فیلم برداری کنم مشکل تدوینگریم هم حل شد واینکه چون روش برخورد با حیوانات وحشی را بلد هستم هیچ ترسی ندارم و اینکه میدانم انها از ادم بسیار میترسند به طوری که حتی باد از سمت ما به طرف انها نباید بوزد و شما نگفتید هدفم چی باشه
هدفت را می توانی مستندساز شدن بگذاری.
سلام میخواستم بگم که اگه کسی به مستند سازی حیوانات علاقه داشت برای تشکیل گروه با شماره ی زیر تماس بگیره
**********
سلام
دوست عزیز اینجا مکان مناسبی برای تیم سازی نیست. می توانید از اینستاگرام برای این موضوع استفاده کنید.
سلام خدمت شما استاد بزرگوار.من محسن اندرزی هستم از شیراز.علاقه شدید به مستندسازی و حیات وحش دارم.شبکه تلویزیونی موردعلاقه ام هم فقط شبکه مستندسیما هست.دوست دارم مستندسازبشم وازین راه کسب درامد کنم.چطورمیتونم وارد این حرفه بشم و دوره مستند سازی شما چه موقع برگذارمیشه؟!!و اینکه هزینه دوره چقدره واسه منی که کارگرم.و وضع مالی خوبی ندارم.لطفا راهنماییم کنید.موفق باشید.
سلام و تشکر
قدر این همه انگیزه را بدانید و به دنبال اهداف خود باشید.
می توانید از آموزش های سایت استفاده کنید و یا در دوره جامع ثبت نام کنید. تمهیداتی برای پرداخت قسطی دوره در نظر گرفته ایم که می توانید از آن استفاده نمایید. به صفحه دوره جامع فیلمساز حرفه ای مراجعه نمایید.
سلام
من دانشجوی ترم آخر رشته فیزیکم ! از بچگی عاشق مستند بودم حتی مستند رو بیشتر از انیمیشن دوست داشتم تصمیمم برای بعد گرفتن لیسانس این بوده که وارد حرفه مستند سازی بشم ولی دوستانم میگن برای وارد شدن به مستند سازی باید پشتوانه مالی قوی داشته باشم ! که متاسفانه ندارم و همچنین زیاد از اطرافیانم میشنوم برای دخترا مستندسازی مناسب نیست??♀️ همچنین من به موضوعات مختلفی در مستند ها علاقه مندم فقط حیات وحش نه بلکه مستند های اجتماعی ، فیزیک ، طبیعت و مستند های مردمی و اقلیمی ؛ سوالم از شما این بوده بنظر شما بنده میتونم وارد رشته مستند سازی بشوم با توجه به توضیحاتی که دادم !! ؟ آیا لازم قبل وارد شدن به عرصه مستند سازی باید خودمو از نظر مالی قوی کنم ؟
سلام محدودیت مالی هیچ ربطی نداره شما میتونید یسری مستند بدون بودجه و یا با بودجه خیلی کم بسازید بعد چن وقت که رزومه درست کردین اسپانسر و موسسات و شبکه های مختلف برید کمکتون میکنن
سلام
ممنون از پاسخ شما. بله درسته.
سلام
دوست عزیز برای ساخت مستند نیاز به پشتوانه قوی مالی ندارید. شاید اگر بخواهم دید خوبی به شما بدهم، بتوانم کتاب فیلمسازی با جیب خالی را پیشنهاد کنم. حتما این کتاب که رایگان است را از سایت دانلود و مطالعه کنید.
انشاء الله موفق خواهید شد.
خیلی ممنون از توضیحاتتون آقای مهندس ! البته خودمم از همکلاسی ها و اطرافیانم پرسیدم که متاسفانه با اطلاعات نادرست ناامیدم کردند . بله حتما کتابی که معرفی کردید رو دانلود میکنم ?
موفق باشید.
سلام خسته نباشید . من از ۸ سالگی علاقه زیادی به(بازیگری ، کارگردانی ، مخصوصا مستند سازی و در آخر جهانگردی)داشتم و دارم، الان ۱۳ سال دارم و توی مدرسه کلی لوح تقدیر بابت ویدیو های آموزشی که ساختم گرفتم راستش من هدفم اینه که بعد از تمام کردن دانشگاه یک مستند ساز و جهانگرد شم ، اما پدرم بهم میگه این هدف من در آمد و آینده ندارن و در کل خوب نیست من نمیدونم باید چکار کنم .
سلام
ممنون
علایق تان را جدی بگیرید. اگر به چیزی علاقه داشته باشید، حتما میتوانید از آن کسب درآمد کنید.
نگران نباشید. فعلا فرصت دارید تا برای مطمئن شدن از تصمیم تان فکر کنید.
سلام من سیزده سالمه و از بچگی عاشق مستند سازی در باره حیات وحش بودم اما خانواده مشکل دارن و میگن هزینه ی زیادی داره
چطوری راضیشون کنم
چطوری خودم پیشرفت کنم
میشه یکم راهنمایی کنید
سلام
خیلی خوب است که از این سن اینقدر اشتیاق دارید.
ولی درس تان را خوب بخوانید تا سن تان که بیشتر شد می توانید به دنبال علایق خود بروید.
jamshidie297@gmail.com
درود مهندس عزیز
بنده تآتر کار میکنم ولی علاقه ی زیادی به مستند سازی دارم و اینکه مستند حداقل هرشب نگاه میکنم الان دارم رو پروژه ی ادم که از صفر ب صد رسیده کار میکنم و میخوام زندگی نامه اونو بسازم.امیدوارم که بتونم برای شروع کارم موفق باشم از نقاله ی خوبتون هم واقعا ممنونم چرا که نکاتی کلیدی و مثبت رو اموزش داده.
سلام
به امید موفقیت های شما.
سلام
من دانشجودانشگاه فرهنگیان هستم وخیلی علاقه به مستندسازی دارم ولی متاسفانه نمیدونم ازکجا شروع کنم
سلام
من دانشجوی دانشگاه فرهنگیان هستم علاقه ای زیادی به مستندسازی دارم ولی نمیدونم ازکجاشروع کنم
سلام
برای شروع ساخت مستندهای حیات وحش ما آموزش های زیادی روی سایت داریم که می توانید استفاده کنید.
اگر هم قصد جدی دارید می توانید در دوره جامع فیلمساز حرفه ای ثبت نام کنید.
سلام
اگر بدون هیچ مدرک معتبر مستندسازی ، فقط با خود خوانی و مطالعه
مستندی بسازیم آن مستند معتبر است ؟
و اینکه اگر مستندی ساختیم حالا باید با اون مستند چیکار کنیم فکر نمی کنم صدا و سیما یا موسسات دیگر خریدار مستند ها باشن ؟
سلام
بله در حیطه مستند، برخلاف سینمای داستانی، ورود خیلی ساده تر است. می توانید بدون حتی کوچک ترین تجربه، یک مستند بسازید و پس از ساخت، آن را به صدا و سیما ارائه کنید و به جشنواره ها بفرستید.
آنچه مهم است کیفیت کار شماست.
ممنونم از مقاله ی خوبتون، واقعاً مفید بود و امیدوارم کرد که کنار تحصیلم بتونم مستندای کوچیکی برای خودم بسازم.